15 boeren en Brouwerij 3 Fonteinen slaan de handen ineen

Geplaatst op donderdag 23 juli 2020

Het Pajottenland stond ooit vol met brouwgerst en originele tarwelandrassen – met in hoofdzaak de Kleine Rosse van Brabant. Deze granen werden gebruikt voor dé terroirbieren bij uitstek: lambik, geuze en kriek. Lambikbieren zijn uniek in de wereld omwille van de spontane vergisting, de lange opvoeding op eikenhouten vaten en het gebruik van veel ruwe ongemoute tarwe (tot 40%). 3 Fonteinen startte drie jaar geleden met de zoektocht naar lokale tarwe en gerst. Met vijftien lokale landbouwers staat er nu een sterk en veerkrachtig netwerk.

“Momenteel is minder dan 3% van de granen, die gebruikt worden door Belgische brouwers, effectief van Belgische oorsprong. En dat terwijl België het vierde grootste moutland ter wereld is!”, aldus Lucas Van den Abeele, coördinator granenproject Brouwerij 3 Fonteinen. De teloorgang van Belgische brouwersgerst is te wijten aan de industrialisering en anonimisering van het landbouw- en voedselsysteem. Zo verloor de Zennevallei, Brussel en het Pajottenland een deel van hun relevantie qua bierstijl, lokale geschiedenis, cultuur, traditie en socio-economische binding met de grond en hun boeren. Honderd jaar geleden telde de lambikregio meer dan 90 lambikbrouwers en 250 geuzestekers. Daarom startte de brouwerij drie jaar geleden met de zoektocht naar lokale tarwe en gerst, gedreven door de koppige lijn van Gaston en Armand Debelder, de bezielers van het huidige 3 Fonteinen. Vandaag, en in een symbiose met vijftien lokale landbouwers staat er een sterk en veerkrachtig netwerk dat samenwerkt en samen werkt aan:

– het herlocaliseren van de volledige graanketen: van graan tot geuze

– een eerlijke en lange termijn samenwerking tussen boer en afnemer

– coördinatie en opvolging van de teelt van de verschillende granen, velden en boeren

– onderzoek naar en vermeerdering van 22 oude gerstrassen en 35 originele tarwerassen

– testen op het veld en in de brouwerij om de specifieke technieken op het land af te stemmen met de dynamieken in de brouwketel en vice-versa

– een duurzaam model gedreven door dezelfde visie, een wederzijds vertrouwen en waardering voor elkanders ambacht en met een sterke focus op kwaliteit

– een eerlijke prijs en risicospreiding tussen de boeren en de brouwerij

– agro-ecologische teeltmethodes en samenwerkingen

– kennisuitwisseling tussen de boeren en een gezamenlijke zoektocht naar het verfijnen van hun teelttechnieken

Binnen het netwerk telen alle boeren tarwe en gerst zonder het gebruik van pesticiden en kunstmest, maar zijn slechts de helft van hen officieel biologisch gecertificeerd. Dankzij de kennisuitwisseling tussen de boeren leren ze van elkaar over teelttechnieken en biologische landbouw zodat elke boer zijn ervaring kan delen en uitbreiden. Het einddoel is om een selectie van rassen te vinden die aangepast zijn aan zowel het Pajotse klimaat en de leemrijke bodem, specifieke biologische teeltmethoden en de vereisten van afnemers zoals mouterijen en brouwerijen, molenaars en bakkers. Ondertussen telen de vijftien boeren samen zo’n 60 hectare tarwe en gerst tegen een eerlijke en onderling afgesproken prijs. Een prijs die hen een toekomstperspectief biedt. Het is namelijk de gezamenlijke overtuiging dat de boer moet kunnen blijven leven van zijn ambacht. Met deze samenwerking hoopt het netwerk de lokale landbouw veerkrachtig te maken voor mogelijke klimaat- en economische crises, het traditionele lambikbier nog meer in haar terroir te verankeren en de volledige streek op te waarderen. Met deze manier van economisch denken – beginnen met kwaliteit aan een eerlijke prijs i.p.v. alles tegen de laagst mogelijke kosten – hoopt het netwerk meer boeren en afnemers (brouwers, molenaars, bakkers,…) te inspireren. “Via dit netwerk leren we van elkaar over teelttechnieken en biologische landbouw. We kunnen machines van elkaar lenen en testen en bezoeken elkaars velden en boerderijen. Zo schuiven we samen op naar een meer agro-ecologische teelt”, aldus Tijs Boelens, landbouwer uit Gooik.

Geïnteresseerde boeren, brouwers en bakkers zijn absoluut welkom mee te helpen om van dit model een nieuwe standaard te maken. Het versterkt de overtuiging dat dit een nieuw elan aan Belgische kwaliteitsproducten zoals artisanaal en ambachtelijk bier, (zuurdesem)brood etc. kan geven én kleine afnemers verder kan differentiëren van de grote commerciële en industriële spelers. Ondertussen liggen de eerste lambikken met de uitsluitend lokaal geteelde granen te rijpen op vat, maar is het nog even wachten tot deze geassembleerd en gebotteld kunnen worden tot geuze. Wel wordt er ook al uitgekeken naar samenwerkingen met andere brouwers, molenaars of bakkers om zo de authentieke smaak van de Brabantse granen terug op ons bord en in de fles te krijgen.

Meer info: https://granen.3fonteinen.be/